Afscheidsbrief Burgerinitiatiefgroep
Beste mensen,
Op 1 juli heeft een meerderheid van PvdA, CDA, VVD en CU ingestemd met het voorstel van voormalig gedeputeerde Bleker (CDA)[1] om de autobruggen bij Aduard en Dorkwerd te vervangen door bijna 3x zo grote nieuwe hefbruggen. Tegen stemden de SP, GroenLinks en de Partij voor het Noorden en twee leden van de PvdA. D'66 en Partij voor de dieren waren afwezig. Daarmee zal de komend 70 jaren het verkeer door de Reitdiepwijk moeten blijven rijden. Het spitsverkeer zal er verder toenemen. Bij de brug bij Aduard dreigen immers al snel capaciteitsproblemen in de spits. De door vrijwel iedereen gewenste rondweg om Aduard komt er gelukkig. Volstrekt onduidelijk is hoe men de problemen met de (fiets)veiligheid en bereikbaarheid bij het industrieterrein (o.a. bij V&D) oplost en gaat betalen.
De strijd voor de realisatie van "Het Beter Bruggen Plan" (HBBP) hebben we na 3½ jaar helaas verloren. Aduard heeft aan ons (burger)initiatief wel een rondweg met ongelijkvloerse aansluiting op de Friesestraatweg overgehouden. Als het in 2006 aan PvdA, CDA, of CU, of aan Dorpsbelangen Aduard of de gemeente Zuidhorn had gelegen, was er geen rondweg gekomen. Winst is ook, dat de Nijelandse polder met De Lindt en de aansluiting Heereweg op de N355 behouden blijven.
HBBP was februari 2006 een initiatief vanuit het bestuur van de vereniging Dorkwerd[2]. HBBP werd gepresenteerd te Aduard tijdens het lijsttrekkersdebat voor de gemeenteraadsverkiezingen, alwaar de PvdA fractievoorzitter uit Zuidhorn de eerste was die zei er voorstander van te zijn. Al snel ging het verder in samenwerking met enthousiaste Aduarders en de Reitdiepwijk en later sloot Oldehove aan. Het begon als een "mission impossible". Niets leek immers begin 2006 het ambtelijk bruggenplan: nieuwe bruggen op dezelfde plaats (later alternatief A geheten) in de weg te staan. Het rijksgeld en instemming van Rijkswaterstaat waren rond. De besturen van de drie gemeenten en provincie waren akkoord met wat ambtelijk was voorbereid. Openbaarheid was niet verplicht en ontbrak al 15 jaar in dit planproces. Bezwaren tegen bouwvergunningen waren kansloos. Onder HBBP + de eis een nieuwe open planprocedure kwamen vlot de vereiste 1100 handtekeningen voor een provinciaal burgerinitiatief, merendeels uit Aduard. De statenleden kwamen naar Aduard. De door ons opgeroepen bevolking kwam massaal en zou dat blijven doen. Het bestuur van Dorpsbelangen Aduard wilde van geen rondweg weten. HBBP kwam met door Groen Links geïnitieerde steun van de raad van Zuidhorn op de provinciale politieke agenda. HBBP scoorde in de alsnog gestarte open planprocedure veruit als beste in de planstudie volgens Blekers eigen criteria. Ook na het voorkeursbesluit van 24 juni 2008 van Gedeputeerde Staten bleef HBBP als het betere alternatief op de agenda.
Hobbels en hinderlagen waren er genoeg:
De onnodige kostenverhogende Tweede Staande Mastroute was randvoorwaarde volgens de provincie. Dat betekende dat er geen discussie over werd toegestaan. Maar eenmaal door de PvdA en GroenLinks aan de Statenleden voorgelegd bleek de Tweede Staande Mastroute voor minstens € 12 miljoen weggegooid geld en verdween van tafel. De provincie had van meet af aan HBBP voorgesteld als € 5 miljoen duurder dan het plan Bleker, door te stellen dat de vaste brug 160 meter i.p.v. 54 meter lang moest worden. Reden: er moest door de brug boven land 106 meter te verlengen vrij zicht komen voor de schepen. Bij realisatie van Blekers voorstel kwam dat zicht er niet! Dit meten met twee maten, met als gevolg ongeveer € 6 miljoen extra kosten van de vaste brug, werd aan de kaak gesteld. De antwoorden van de gedeputeerde op kritische vragen van 3 juni kwam pas enkele dagen voor de stemming in de Staten. Inkorten van de brug zou kunnen tot 105 meter. Niet werd uitgelegd waarom net als elders een brug van 54 meter niet zou kunnen volstaan. Ter compensatie van het ontbrekende vrije zicht zou € 2,7 miljoen (of € 120.000,= per jaar) extra nodig zijn voor personeelsuitbreiding in Gaarkeuken. Ter vergadering gaf de gedeputeerde toe dat dit hoge bedrag niet zozeer was vanwege het zo nodig waarschuwen van die ene boot per dag over het Aduarderdiep, maar omdat er nu al te kort aan personeel is in Gaarkeuken.. Zonder het in de kosten op te nemen moest er alsnog in Blekers plan een stuk slibdepot en bomen weg. Maar niet half zoveel als wanneer HBBP zou worden uitgevoerd. Vrij zicht blijkt toch alleen nodig wanneer het politiek uitkomt.
Tot slot de Friesestraatweg (N355): De provincie had geweigerd de belofte na te komen om de doorstroming of capaciteitsproblemen onderdeel te laten uitmaken van de planstudie. De vele protesten, ook bij de Statenleden, hadden niet geholpen. Er zouden volgens de provincie bij geen enkel alternatief ernstige capaciteitsproblemen ontstaan, dus daarom kon de N355 buiten de planstudie blijven. Zodra het provinciebestuur met een voorkeursvariant kwam (voorstel Bleker), waren ineens deze capaciteitsproblemen toch dé reden om het verkeer door de Reitdiepwijk en over Dorkwerd te laten rijden en dus dé reden HBBP af te raden. Ieder jaar eerder investeren in het verbeteren van de capaciteit van de N355 zou vanaf 2019 € 1 miljoen extra kosten. Deze veronderstelling van de gedeputeerde kwam pas enkele dagen voor de stemming in de Staten, dus ver na alle inspraak. Zo op de valreep dat een behoorlijk onderzoek en publiek debat niet meer gevreesd hoefden te worden.
Er blijven tegenstrijdigheden te over: Zo neemt de provincie (zonder behoefte aan een risicoanalyse) aan, dat er gedurende 70 jaren 0% groei zal zijn van autoverkeer in de spits in Dorkwerd/Reitdiepwijk. Nodig om te stellen dat er geen probleem is of komt. Maar de provincie gaat tegelijkertijd uit van 2,1% groei van datzelfde autoverkeer, wanneer de auto's gedwongen over de rondweg Aduard op de N355 er bij zouden komen. Nodig om te stellen dat in geval van HBBP eerder de capaciteit van de Friesestraatweg aangepakt moet worden. En wel gelijk maximaal duur: een vierbaans én ook nog beiderzijds parallelwegen! Alsof er geen kosteneffectievere minder rigoureuze oplossingen denkbaar zijn. Maar de PvdA gunde zichzelf geen tijd voor bezinning en bleek geïmponeerd door alle op de valreep uit de hoed getoverde extra kosten. De gedeputeerde "onderbouwde" zijn voorstel met andere, eigen prognoses dan de planstudie. Dit omdat de provincie het met de officiële planstudie het achteraf, dus na de inspraak, niet eens bleek te zijn geweest.... De vrije tijd besteed aan het begeleiden van de planstudie blijkt dus weinig zinvolle tijdsbesteding geweest.
Slecht zichtbare maar waarschijnlijk doorslaggevende factoren:
Veel wees er de afgelopen weken op dat we het pleit, niet alleen bij een meerderheid van de belanghebbende bevolking, maar ook in de Provinciale Staten op argumenten hadden gewonnen. Maar zijn de argumenten zoals politici vaak zeggen wel doorslaggevend?
Ex gedeputeerde Bleker (CDA) zei al op 6 december 2007 in Aduard publiekelijk dat hij het verbeteren van de verkeerssituatie rond Dorkwerd en in de Reitdiepwijk onnodig vond. Hij gebruikte de informatieavonden zo, om de noordelijken tegen de stadjers uit te spelen. Daarbij negeerde hij Oldehove als getalsmatig de grootste factor boven het kanaal. Zo had het CDA al voor de planstudie bereikt, dat acceptatie van HBBP gezichtsverlies voor het CDA en het zittende provinciebestuur zou betekenen. Spannend was, of zo'n bijna persoonlijk belang van enkele bestuurders en ambtenaren de beste oplossing en fair play in de weg zou blijven staan.
Op 7 april 2008 was er ondanks alles, overeenstemming tussen de bewonersverenigingen van Aduard, Reitdiepwijk, Dorkwerd, Garnwerd, Oldehove enz. over het gezamenlijk nastreven van een vaste hoge brug, een rondweg om Aduard en een autoluwer Dorkwerd en Reitdiepwijk. Dat laatste te realiseren door een Dorkwerderbrug met beperkt autoverkeer of indien dat onmogelijk zou blijken een fietsbrug. Een man een man een woord een woord bleek hier helaas niet op te gaan. Sinds 8 april 2008 is onder leiding van Dorpsbelangen Aduard, Garnwerd en Den Ham gestreden voor een volwaardige doorgaande autoroute door Dorkwerd en de Reitdiepwijk. De provincie en gemeenten Zuidhorn en Winsum richtten zich uitsluitend op deze groep tot Blekerfans bekeerde tegenstanders van HBBP. De stad Groningen steunde HBBP (maar niet altijd even handig) en was bereid € 2,7 miljoen bij te dragen.
De opstelling van de PvdA als grootste partij in het bestuur van zowel stad als provincie moest de doorslag geven of tot "Het Beter Bruggen Plan" of tot het plan Bleker besloten zou worden. Tegen Blekers voorstel stemden, heel opmerkelijk, twee leden van de PvdA-fractie: Rijploeg en Stavenga. Uitgerekend aan hen had de fractie het dossier Aduard-Dorkwerd en de bruggen de afgelopen jaren toevertrouwd. Zij waren het beste van alle argumenten op de hoogte en waren de gesprekspartners namens de PvdA. Stavenga voerde in de Staten het woord namens de PvdA. Het heeft er alle schijn van dat vanuit het college van Gedeputeerde Staten via de PvdA fractieleiding fors druk is uitgeoefend om akkoord te gaan met Blekers voorstel. Om der wille van de lieve vrede met het CDA na het debacle bij de brug en rondweg Noordhorn? De fractie, bang voor gedoe met CDA, voor gedoe over "geen beslissing durven nemen" en bang voor nog volstrekt duistere financiële problemen na 2020 lijkt enkele dagen voor de beslissing te zijn overruled, uitgezonderd deze twee vertegenwoordigers van de PvdA . Kennelijk helpt het dus niet dat we de PvdA overtuigd hadden met argumenten van het feit dat HBBP voor de toekomst en ons gebied de beste oplossing was.
De CU voelde alleen voor HBBP, mits er geld kwam voor een vierbaans Friesestraatweg. CDA volgde per definitie haar gedeputeerde.
Daarmee is er in de Staten een meerderheid voor twee drukke autoroutes door beschermwaardig landschap waar één kan volstaan, voor een investering van € 31 miljoen waaraan geen risicoanalyse ten grondslag ligt en waardoor veel auto's door een groeiende, kinderrijke woonwijk blijven rijden . Een investering die al kort na 2020 voor onoplosbare capaciteitsproblemen in de spits lijkt te gaan zorgen. Dat de vaste brug buiten het beschermde Middag Humsterland zou vallen en geheel verscholen zou blijven en dat Steentil zou worden bevrijd van het overgrote deel van het autoverkeer heeft evenmin mogen baten..
Afscheid
Politieke aardverschuivingen (deze ervaring rijker gaat u 3 maart 2010 weer stemmen) en voortschrijdend inzicht onder onze volksvertegenwoordigers daargelaten, is "Het Beter Bruggen Plan" van de baan en dus eindigt hiermee de burgerinitiatiefgroep. Wij danken iedereen van harte voor de hartverwarmende support en het op goede en soms onmogelijke momenten steeds weer klaarstaan voor de goede zaak. Dat heeft ons met veel plezier enthousiast gehouden. We hebben vele uiterst plezierige en betrouwbaar gebleken vrienden en vriendinnen leren kennen. Het behartigen van de belangen van de bewoners bij de verkeersinfrastructuur is voortaan weer geheel aan de eigen verenigingen zelf. De samenwerking tussen de bewonersverenigingen van Dorkwerd/Wierum en omgeving, Reitdiepwijk en Dorpsbelangen Oldehove en die met de BBP aanhang in Aduard is zo goed geweest, dat waar nodig samenwerking met deze vrienden weer zeer voor de hand ligt.
Een mooie zomer en verdere toekomst toegewenst
namens de gezamenlijke dagelijkse leiding van burgerinitiatiefgroep "Het Beter Bruggen Plan Aduard - Dorkwerd",
Gert Jan Verheij, namens de Bewonersvereniging Reitdiepwijk
Gerard Potjer, namens de Vereniging Dorkwerd/Wierum en omgeving
Alex Temmingh, namens de ruim 700 ondertekenaars uit Aduard
Laurens Mos, namens Dorpsbelang Oldehove
Reinoud Bon, voorzitter
[1] Jager, CDA, heeft op 22 april 2009 Bleker opgevolgd.
[2] Dorkwerd en omgeving behoort voor 50% tot het buitengebied van Aduard en voor bijna 50% tot Groningen en een klein deel tot Adorp/Garnwerd